Inspirerend verhaal De ongekende rijkdom van gras als antwoord op de vele uitdagingen van de landbouwsector

Als de één miljoen hectare Nederlands grasland beter gevaloriseerd wordt, kunnen we een antwoord bieden op de vele vraagstukken waar de landbouwsector vandaag mee worstelt. Start-up Grassa maakt zich sterk dat 'gras' een gedeeltelijk antwoord biedt op de vraag naar alternatieve eiwitbronnen, het stikstofprobleem en een meer circulaire landbouwsector.

Grassa - Unlocking the full potential of Grass. Green refined solutions

Landbouwsector onder de loep

Wie over oneindig veel ruimte beschikt, kan volop inzetten op de teelt van alternatieve eiwitbronnen zoals (micro)algen, insecten of veldboon, zonder daarbij de teelt van andere gewassen in het gedrang te brengen. Maar in landen als België en Nederland is dat nu net waar het schoentje wringt. We leven in een heel dichtbevolkte regio en om genoeg leefruimte te vrijwaren, maar toch genoeg voedsel te produceren, moeten we efficiënt en slim omgaan met de beschikbare ruimte.

Alleen door het grasland efficiënter te benutten, kunnen we volgens Grassa eenzelfde hoeveelheid melk en vlees en ook nog een interessant eiwitconcentraat produceren. En dat zowel voor feed- als op termijn ook foodtoepassingen. Een proces met impact, dat ervoor zou kunnen zorgen dat 1 hectare grasland in de toekomst tot 50% meer voedingswaarde oplevert.

Gras meer dan de som van de delen, maar over welke delen gaat het?

Om het gras te splitsen, gebruikt Grassa bestaande procestechnologieën, zoals persen, verhitten en filteren. In een eerste fase wordt de natte biomassa geperst. Zo ontstaan twee belangrijke stromen: de vezelfractie en het grassap.
De vezelfractie kan ingekuild worden en ondanks dat er heel wat stoffen met het grassap mee verdwijnen, bevat het droge gras dat voor de koe overblijft, nog bijna evenveel voedingswaarde als voorheen. Volgens Bob Lambrechts, commercial product developer bij Grassa, kan een veehouder tot 60% van zijn graskuil vervangen door de droge grasvezelfractie zonder dat dat de melkproductie negatief beïnvloedt.
Hoe dat kan? Koeien krijgen vaak te veel eiwitten binnen, waardoor de verteringsefficiëntie daalt en de uitstoot stijgt. Door een raffinageproces op het verse gras toe te passen, worden de snelle eiwitten uit het gras gehaald en blijven alleen de bestendige eiwitten over. Dat maakt de vezelfractie beter verteerbaar voor de koe.

Wie denkt dat de sapstroom een restproduct is, vergist zich. Via het raffinageproces filtert Grassa drie interessante componenten uit het sap: namelijk een eiwitconcentraat, een suikerconcentraat en een mineralenconcentraat. Elk van die concentraten leent zich tot verschillende toepassingen in de bio-economie. We zoomen even verder in op die concentraten en hun eigenschappen:

• Eiwitconcentraat

Waar gras normaal alleen door meermagigen, zoals koeien, verteerd kan worden, kan het eiwitconcentraat uit gras ook door eenmagigen genuttigd worden. Een nieuwe markt opent zich dus richting feedtoepassingen (vb. varkens- of visvoer) en wie weet ooit ook voor foodtoepassingen. Vandaag verbiedt de Novel Food wetgeving het gebruik van graseiwit in humane voeding, maar hoe meer je zoekt naar alternatieve en lokale eiwitbronnen, hoe waarschijnlijker het wordt, dat ook gras net als algen, microalgen of insecten als bron van eiwit onderzocht zal worden. Gras is qua aminozuurgehalte en samenstelling eigenlijk de perfecte sojavervanger, maar wordt nog niet met dat doel geteeld.

• Suikerconcentraat

In het suikerconcentraat zit veel Fructo-Oligosaccharide (FOS). Die stof heeft een prebiotische werking en kan de darmflora van eenmagigen verbeteren. Door daar meer op in te zetten, zou het antibioticagebruik in de veesector sterk kunnen dalen.

• Mineralenconcentraat

Ook het derde concentraat kent een geheel eigen toepassing. De mineralen die uit het grassap gefilterd worden, zijn rijk aan kalium en kunnen als plantaardige meststof direct het land weer op. Nu de zoektocht naar biogebaseerde meststoffen een hot topic is, bevat ook die stroom zowel economisch als ecologisch veel potentieel.

Van gras tot tomatenloof, komkommerblad en andere groene bladstromen

De slagzin van Grassa namelijk 'Green refined solutions' is belangrijk. Hier toont het bedrijf dat het proces niet enkel op gras, maar ook op veel verschillende groene bladstromen (bv. bietenloof, preigroen, komkommerblad, tomatenloof, etc.) toegepast kan worden.

Waarom Grassa dan in de eerste plaats voor gras kiest? Omdat gras een van de meest verspreide gewassen ter wereld is en dus in grote volumes beschikbaar is (schaalbaarheid). Bovendien kent gras ook veel groeimaanden, wat ervoor zorgt dat de aanvoer constant is door het jaar. Lambrechts voegt daaraan toe dat er tot nu toe vooral naar de zaden, vruchten en wortels van planten gekeken werd, maar de groene bladdelen vormen het grootste volume biomassa. Het wordt dus dringend tijd om ook daarvoor een hoogwaardige valorisatie te ontwikkelen.

Stap voor stap vooruit

Grassa bevindt zich momenteel in de grijze zone tussen start-up en scale-up. De kennis voor schaalvergroting is aanwezig, maar op vandaag ontbreekt financiering om het proces naar commercieel niveau te tillen. In Noord-Limburg (NL) bezit Grassa een operationele fabriek, waar ze per uur 2 tot 2,5 ton gras verwerken. Lambrechts beseft dat dit een mooie hoeveelheid is om betrouwbare proeven op uit te voeren, maar dat het rendement van zo'n hoeveelheden op agroschaal nog niet veel voorstelt. Daarom doet hij ook een warme oproep om innovatieve projecten in deze sector mee te helpen financieren.

Ook voor de primaire producent die wil meestappen in dit verhaal, beoogt Grassa een win-win. De melkveehouder die gemaaid gras levert, zal idealiter eenzelfde hoeveelheid gras terug ontvangen om in te kuilen. Daarbovenop zou hij ook een premie moeten krijgen voor het geleverde eiwit. Hoe hoogwaardiger de toepassingen waarin het graseiwit gebruikt wordt, hoe meer de primaire producent zal verdienen. Lambrechts stelt dat de waarde van het gras op vandaag nog niet genoeg gekend en bepaald is. Maar eens dit graseiwit ook voor humane consumptie kan dienen, kan er zeker en vast een goed verdienmodel voor de melkveehouder ontstaan.

Als Grassa slaagt in haar opzet en zowel bij de primaire producenten als bij de verwerkende industrie de juiste mensen weet te inspireren, zou het wel eens kunnen dat wij in de toekomst een lekkere milkshake op basis van graseiwit bestellen.