Nieuws Scenariostudie “Toekomstige beschikbaarheid van biogrondstoffen in Vlaanderen”
De uitdaging
De vraag of we in Vlaanderen, op de beperkte beschikbare ruimte, in de toekomst voldoende biomassa kunnen produceren om de bio-economie te bevoorraden én de bevolking te blijven voeden, klinkt als maar luider.
Door de gestage bevolkingsgroei, neemt in Vlaanderen, in Europa en de wereld, de behoefte aan voeding toe. Bovendien wordt deze vraag steeds diverser. Daarnaast wordt een deel van deze biogrondstoffen voor verschillende doeleinden geïmporteerd uit het buitenland, wat in onzekere tijden risico’s voor de externe toevoer met zich meebrengt.
Tegelijk is er een groeiende vraag naar biogrondstoffen uit andere sectoren voor de productie van materialen en producten, zoals biogebaseerde bouwmaterialen en chemicaliën, of voor het opwekken van energie. In de strijd tegen de klimaatverandering én met het oog op de geopolitieke beschikbaarheid van grondstoffen, gaat men op zoek naar alternatieven voor fossiele grondstoffen, waardoor de vraag naar organisch materiaal toeneemt.
Onze aanpak
De werkagenda’s Voedselketen en Bio-economie van het partnerschap Vlaanderen Circulair willen aan de slag met deze urgente vraag, en gaven daarom de opdracht aan Technopolis Group om een scenariostudie uit te voeren over op de toekomstige beschikbaarheid van biogrondstoffen in Vlaanderen. Voor dit onderzoek werden experten uit verschillende sectoren bevraagd, waaronder ook de werkagenda Chemie-Kunststoffen. De preliminaire resultaten werden toegelicht op een gesmaakte studiedag op 2 juni 2025. Verdere discussies hebben geleid tot dit finale rapport, dat gepubliceerd werd op 1 oktober 2025.
Het onderwerp van het onderzoek raakt veel belanghebbenden in uiteenlopende sectoren. Bovendien bevinden we ons in onzekere tijden van internationaal conflict en economische onrust. Daarom werd gekozen voor een scenariostudie die, naast bronnenonderzoek, ook inzet op dialoog met experten en actoren uit de maatschappelijke vijfhoek. Deze discussies hebben niet alleen geleid tot betere inzichten voor de onderzoekers, maar brachten ook de stakeholders – vaak voor het eerst – samen rond dit thema.
De conclusies
De resultaten zijn dus inschattingen, die we vooral moeten interpreteren als een richtingaanwijzer voor de te verwachtten evoluties. Als opdrachtgever destilleren we twee duidelijke conclusies:
- Een
open economie, met internationale import en export van biogrondstoffen
is - en blijft - cruciaal voor een kleine, dichtbevolkte en welvarende
regio als Vlaanderen.
Lange-termijn samenwerking met andere regio’s en landen is daarom een strategische noodzaak. - De energietransitie, eiwitshift en circulaire transitie zijn tegelijkertijd aan de gang.
Als ze worden gestroomlijnd om synergetisch te verlopen, kan dat de druk op biogrondstoffen temperen. Het is daarom van groot belang om deze transities in goede banen te leiden, met oog voor de economische ontwikkeling voor alle betrokken sectoren in Vlaanderen.
De weg vooruit
Het is heel waardevol gebleken dat de verschillende actoren uit het brede landschap van de biogrondstoffen werden samengebracht. Deze studie heeft het probleem bespreekbaar gemaakt, en bood ruimte aan verschillende sectoren om hun verwachtingen en noden kenbaar te maken.
Er is duidelijk nood aan een transversale strategie, die inzet op een sector-overschrijdende consensus voor op optimale productie én consumptie van biogrondstoffen in Vlaanderen, rekening houdend met de druk op milieu, natuur en ruimte die dit met zich meebrengt. Deze scenariostudie was een eerste stap, Vlaanderen Circulair wil het overleg open houden en verder in te zetten op het thema.