De primaire sector bio-based: biopesticiden en biostimulantia

De nieuwe Europese richtlijn die er aan komt rond het duurzaam gebruik van pesticiden, maakt het biobased worden van de primaire sector weer brandend actueel. Vaak worden biogebaseerde pesticiden en stimulantia ontwikkeld op basis van biomassa(rest)stromen uit lokale landbouw, visserij of aquacultuur. Omdat de betrokken actoren nog veel vragen hebben bij de beschikbaarheid, de toepassingsmogelijkheden en het wettelijk kader rond gebruik en productie van bio-pesticiden en stimulantia, zoomt de B2BE Facilitator hierop in.

Thema 2: mei 22 - december 22

Een revolutie?

Het gebruik van biopesticiden en stimulantia in land- & tuinbouw dringt zich meer en meer op, zeker gezien de nieuwe Europese richtlijn rond sustainable use of pesticides, maar het gebruik van biostimulerende producten in deze sector is zeker niet nieuw. Ook vroeger werden er al biogebaseerde middelen gemaakt uit gemalen planten of afkooksels hiervan. De opkomst van moderne (chemische) gewasbeschermingsmiddelen duwde deze kennis naar de achtergrond, maar nu chemicaliën meer en meer uit de landbouw geweerd worden, komen biogebaseerde middelen opnieuw in de kijker.

Wat wel vernieuwend is, is dat er nu gezocht wordt naar innovatieve biogebaseerde stoffen die afkomstig zijn uit biomassa(rest)stromen uit landbouw, visserij & aquacultuur. Er zit dus niet alleen potentieel in het verhogen van de performantie van biostimulantia en biopesticiden, maar ook om het potentieel van de beschikbare biomassa(rest)stromen beter te gaan valoriseren tot hoogwaardige toepassingen.

Gebruik biopesticiden en biostimulantia

Biostimulantia stimuleren de wortelgroei van gewassen, met een hogere weerstand van de plant tegen ziekte en/of droogte tot gevolg. Dit resulteert in hogere opbrengsten en lagere kosten voor pesticiden.

Aangezien België een groot aandeel aardappelen, suikerbieten en uien teelt t.o.v. granen of eiwitrijke gewassen is de gemiddelde kost aan gewasbeschermingsmiddelen per hectare hoog, want deze teelten zijn intensiever, met een hogere gewasbeschermingskost per hectare. Voor bedrijven met akkerbouwgewassen is de gemiddelde kost aan gewasbeschermingsmiddelen € 231/ha en voor bedrijven met openlucht groenten-, sier- en fruitteelt loopt dit op tot € 1.476/ha.

Enerzijds zit België onder het Europese gemiddelde wat betreft het aantal hectare bestemd voor biologische productie (6,8% (d.w.z. 93.000 ha) t.o.v. 8,1% EU) maar anderzijds, wat betreft de groei van de biologische retailmarkt, overstijgt België het Europees gemiddelde (134% t.o.v. 129% EU). We mogen dus stellen dat er in België een sterke marktvraag is naar biologische voedingsproducten en een push naar het gebruik van biopesticiden. Het grote potentieel voor biopesticiden zit nochtans niet in biologische landbouw, want het gaat hier over een klein areaal met beperkte opbrengsten, maar in de gangbare land- & tuinbouw die de omschakeling maakt naar een hoger - al dan niet gedwongen gebruik - van biopesticiden.

Tussen producent en eindgebruiker

De primaire sector wordt zowel benaderd als producent van grondstoffen én als leverancier van reststromen. Daarnaast biedt het biobased worden van de primaire sector ook opportuniteiten voor de jonge biotechnologische sector. Nieuwe business cases rond raffinage en extractie van bioactieve componenten uit biomassa(rest)stromen bieden zich aan en ook het actief screenen van biomassa op bioactieve stoffen behoort tot hun taken. Daarnaast bieden ook fermentatie en enzymatische omzetting van biomassa tot actieve componenten nog heel wat ongekende mogelijkheden. De voedingssector kan binnen dit thema zijn productportfolio uitbreiden door biostimulantia te verwerken in food/feed producten.

Uitdagingen en opportuniteiten

De ontwikkeling van biostimulantia en biopesticiden gaat niet over één nacht ijs, want werken met natuurlijke producten brengt een heel aantal variabelen met zich mee. Zo kunnen veranderende weers- en omgevingsomstandigheden de samenstelling van de actieve componenten van de biomassa sterk laten variëren. Op dit moment is er nog onvoldoende kennis van de factoren en mechanismen die de productie van bioactieve stoffen stimuleren. Een structurele benadering dringt zich op om het verband tussen de functionaliteit van het product en de verantwoordelijke actieve component duidelijk te maken. Om de performantie te verhogen, moet trouwens niet alleen gekeken worden naar de fysische scheidingsmethoden om de actieve component uit de biomassa te extraheren (drogen, vermalen, persen en centrifugeren), maar ook naar het werken met opgeconcentreerde stoffen.

Europa's ambitie naar Vlaamse bodem

In de nieuwe Europse richtlijnen rond het duurzaam gebruik van pesticiden worden de doelstellingen van de Green Deal en de Farm-to-Fork-strategie vertaald. Tegen 2030 wil Europa het pesticidegebruik halveren en biologische bestrijdingsmiddelen versneld op de markt krijgen. Op Vlaams niveau wordt het Nationaal Actieplan voor de reductie van pesticiden voor 2023-2027 opgesteld.

De rol van de B2BE Facilitator?

De B2BE gaat dieper in op de beschikbaarheid en het gebruik van biopesticiden en stimulantia door de diverse actoren, de ingang in de betrokken sectoren en het wettelijk kader eromheen.
Daarnaast bestudeert de B2BE Facilitator het potentieel om deze biogebaseerde middelen te produceren uit biomassa(rest)stromen afkomstig uit lokale landbouw, visserij en aquacultuur.
De landbouwer wordt hier niet alleen benaderd als producent, maar ook als afnemer. Omdat in Vlaanderen nog niet alle (commerciële) spelers aanwezig zijn voor het lokaal produceren van biostimulantia, zal de B2BE de toepassingsmogelijkheden en de missende schakels proberen in kaart te brengen. Op deze manier focussen we op het genereren van nieuwe business cases.

Meer weten over de ontwikkeling en het gebruik van Biologicals in Vlaanderen?

De ontwikkeling en het gebruik van Biologicals in Vlaanderen

Neem contact op

Herkent u zich in de thema's die hier aan bod komen of zit u met vragen over de bio-economie? Neem dan meteen contact op met de B2BE Facilitator. Wij gaan zorgvuldig om met elke vraag die binnenkomt.