Thema's met potentieel

De B2BE facilitator focust elke zes maand op een ander thema. Bij het bepalen van de thema's werd gepolst naar de mening van actoren uit de primaire sectoren, de industrie, kennis- en onderzoeksinstellingen etc.
Tijdens de verkennende gesprekken werden er een heel aantal interessante topics naar voor gebracht. We hebben de topics met het meeste potentieel hieronder voor u opgelijst.

Opzetten van biomassahubs

Tijdens de voorbije thema’s die de B2BE Facilitator behandelde, namelijk: valorisatie van droge gewasresten, het gebruik van biopesticiden en biostimulanten in de primaire sector en de stabilisatie en valorisatie van groen loof werden de inzameling van biomassa, de logistieke uitdagingen die daarbij komen kijken en het opzetten van biomassahubs telkens weer naar voor geschoven.

De nood aan biomassahubs is duidelijk aanwezig in de primaire sector. Landbouwers beschikken vaak over beperkte hoeveelheden biomassa of nevenstromen, maar die volumes zijn helaas te klein om rendabel te kunnen verwerken. Verder beschikt de landbouwer vaak niet over de nodige expertise en opslagcapaciteit om de biomassa zelf te stabiliseren of een eerste verwerkingsstap uit te voeren. Een biomassahub zou dit euvel kunnen wegwerken, want wanneer de verschillende landbouwers gaan samenwerken, kunnen ze wél een voldoende groot volume biomassa bekomen en kan er samengewerkt worden om de juiste stabilisatietechnologie aan te schaffen.

De Moov studie die de B2BE Facilitator liet uitvoeren door VITO, toont aan dat er potentieel zit in het optimaliseren van landbouwstromen. Specifiek voor de vlassector, toont de studie aan dat het goed positioneren van twee hubs, de transportkost kan verminderen met 10% en een daling van 18% in gereden kilometers kan realiseren.

Het logistieke vraagstuk rond biomassa(rest)stromen en het opzetten van biomassahubs, zijn vragen die ook bij andere organisaties sterk leven. Zo komt dit zowel voor in de zes ambities van de werkagenda bio-economie als in de werkagenda voedselketen van Vlaanderen Circulair.

Betrokken sectoren: landbouwers (akkerbouw, tuinbouw), natuurbeheer, logistieke keten (ophalers, intercommunales zoals o.a. Ilva), industrie (voeding, materialen, bouw, agro), …

De impact van dit thema is groot, want het heeft zowel invloed op droge en natte biomassa(rest)stromen.

Koolstoflandbouw als verdienmodel voor de landbouwer

In maart 2023 publiceerde het Departement Landbouw en Visserij in samenwerking met ILVO een roadmap voor het opschalen van koolstoflandbouw in Vlaanderen. De roadmap moedigt beleid, private actoren, landbouwers en het onderzoeksveld aan om drie netwerken te creëren die nodig zijn voor de opschaling van koolstoflandbouw. Ten eerste een 'navigatienetwerk' waar men kennis en ervaringen kan uitwisselen, maar waar men ook stakeholders met elkaar wil verbinden. Ten tweede een 'MRV-netwerk' (meten, rapporteren, verifiëren) als een soort kennishub, waar men de koolstofopslag nauwkeuring wil monitoren en opvolgen. Ten derde een 'financieringsnetwerk' dat verdienmodellen voor koolstoflandbouw opvolgt en interessant en eerlijk houdt voor de landbouwer.

In dit thema kan de B2BE Facilitator zijn expertise gebruiken om o.a. het navigatienetwerk mee te helpen uitbouwen, matchmaker zijn tussen landbouwers en de industrie. Verder wil de B2BE via gerichte communicatie helpen om de verschillende stakeholders te informeren.

Betrokken sectoren: landbouwers (akkerbouw, tuinbouw…), landbouworganisaties, landbouw advies diensten, beleid, onderzoeksinstellingen, VCM …

Productie van biogrondstoffen

In het thema productie van biogrondstoffen focussen we niet enkel op nieuwe (akkerbouw)teelten, tuinbouwgewassen, insecten, algen of eendenkroos maar ook op nieuwe teeltsystemen om de productie van biogrondstoffen mogelijk te maken. Hierbij denken we aan hydrocultuur prei, aeroponie teeltsysteem met wortelexudaten zoals PAT, ... Dat het thema ‘Productie van biogrondstoffen’ breed gedragen wordt, wordt duidelijk uit het aantal recent opgestarte onderzoeksprojecten die handelen over nieuwe teelten zoals Aroma-roots, CropExplore for Farmers, Living Lab Hennep+, ...

Van alle ad hoc vragen, die de B2BE Facilitator sinds september 2021 ontvangen heeft, komt 22% van landbouwers die interesse tonen in nieuwe teelten of alternatieve productiesystemen. Dit thema vertrekt met andere woorden uit de vraag van de primaire sector.

Betrokken sectoren: landbouwers, onderzoeksinstellingen, brede verwerkende industrie…

Impact: In 2022 was er in België 863.551 ha bouwland (granen, nijverheidsgewassen, aardappelen, peulvruchten, voedergewassen, tuinbouw, groenten en sierteelt in openlucht en braakland). 11% of 93.665 ha van deze oppervlakte wordt gebruikt voor nijverheidsgewassen. Verder kan dit thema ook een impact hebben op biodiversiteit, gewasdiversificatie voor de landbouwer én op de diversificatie van het inkomen.

Biogebaseerde verpakkingsmaterialen

Biogebaseerde plastics zijn al beschikbaar en verschillende verpakkingsdistributeurs hebben dit in hun gamma opgenomen, maar het marktaandeel van biogebaseerde plastics is op vandaag maar 1%. De aankoopprijs van biogebaseerde plastics ligt namelijk een stuk hoger dan die van conventionele plastics. Dit komt niet alleen omdat het materiaal duurder is, maar ook omdat de kosten voor de recyclage van deze biogebaseerde producten hoger zijn.

Op Europees niveau wordt de packaging and packaging waste directive momenteel herwerkt naar een regulation die in de loop van 2024 zal gepubliceerd worden. In deze regulation zullen drie grote focuspunten opgenomen worden rond verpakkingen: Reduce (bv. het verbod op verpakkingen voor groenten en fruit voor bepaalde gewichten), Reuse en Recycle. Tegen 2030 zou 100% van de verpakkingen recycleerbaar moeten zijn. Dit betekend dat de feedstock waaruit de recycleerbareverpakkingen gemaakt worden in grote volumes beschikbaar zal moeten zijn. En dat vormt een probleem voor verpakkingen afkomstig van biomassa. De wereldwijde productie van biogebaseerde plastics (verpakkingen maar ook bv. plastics uit de automobielindustrie) bedraagt 2.4 miljoen ton. In vergelijking bedraagt de wereldwijde productie van plastics afkomstig uit aardolie 360 tot 380 miljoen ton. Als biogebaseerde plastics een kans willen maken zal opschaling absoluut noodzakelijk zijn.

In het thema rond biogebaseerde verpakkingen, is de landbouwer niet alleen afnemer van biogebaseerde plastics, maar ook een leverancier voor de grondstoffen van de duurzame plastics. Zo zijn er al bepaalde biogebaseerde plastics die via fermentatie van sinaasappelschillen of maïsbladeren en -kolven geproduceerd worden.

Het beperkte volume aan biomassa en de meerprijs van biogebaseerde plastics kan er echter voor zorgen dat dit thema op Europees niveau niet relevant genoeg beschouwd wordt. De B2BE Facilitator zal de nieuwe regelgeving van 2024 afwachten om met dit thema van start te gaan.